Mos, vaak mis begrepen
Mos op je dak leggen? You ‘moss’ be joking! Ik weet het, flauwe mop. Laten we het nu eens over mos hebben. Misschien roept mos wel idyllische taferelen op uit een schaduwrijk bos waar het als een glooiend groen fluweel deken de aarde toedekt. Of herinner je je hoe je als kind het avontuur opzocht op bosklassen waar je vol verwondering sterrenmos ontdekte.
Maar mos op een dak? Als je dat op het internet opzoekt, vind je steevast talloze firma’s die je beloven je van dat ‘onkruid’ te verlossen. Zelfs op websites van groendaken wordt aangeraden het mos met kalk te bestrijden. Ons zal je dat niet gauw horen zeggen, want wij vinden alle groen mooi en onkruid bestaat eigenlijk niet. Het wordt enkel verkeerd begrepen.
Even terug naar de kruistocht tegen mos. Ik herinner me nog hoe mijn oma vakkundig alle mos tussen de betonnen platen van haar binnenkoer wegsneed met haar betrouwbare aardappelmesje, alsof ze een chirurg was die overal de tumor uit het gezonde vlees wegsneed. De goede oude tijd. We hadden het toen echter regelmatig mis. Denk maar aan sigaretten die zogezegd goed waren tegen astma. Misschien hadden we het ook mis over mos?
Wie is de boosdoener: mos of het poreuze oppervlak?
Even aanhalen waarom mosverdelgers je op het hart drukken om het groene goedje zo snel mogelijk van stenen of daken te verwijderen. Mossen hebben geen wortels, maar celdraadjes die zich gemakkelijk aan een poreus oppervlak hechten. De celdraadjes zitten vol met water en zetten uit als het vriest, waardoor er barsten en scheuren kunnen ontstaan.
Begrijpelijk dus dat je ze liever niet op je dakpannen ziet, al maken we ons toch de bedenking dat een poreus oppervlak sowieso water laat binnendringen – dat daar dan weer kan bevriezen. Ligt het probleem dan niet eerder bij de poreuze (versleten?) toestand en niet zozeer bij het mos dat zich vasthecht?
Verhelderend bezoek aan de firma EnGreDi
Wij zien geen graten in mos op onze groendaken. Daarom zullen we dan ook geen enkel dak aanleggen zonder wortelbestendig EPDM. Zo kan er te allen tijde een groendak op geplaatst worden, zonder zorgen en liefst zo snel mogelijk. We noemen onszelf niet voor niets klimaatgeil natuurlijk.
Onze aandacht werd dan ook geprikkeld toen we hoorden dat mos door de firma EnGreDi ingezet werd voor milieugezondheid en duurzaamheid. We namen contact op en kregen van André en Karine een persoonlijke en uiterst enthousiaste rondleiding in het laboratorium. We ontdekten mossoep, bewonderden een knappe collectie aan mossoorten en waren verbaasd over een luchtfilter met mos.
Het is altijd opwindend om nieuwe ideeën en technieken te leren kennen. Die helpen onze grote droom te verwezenlijken: de wereld groener maken. In ons geval dak per dak. Daarvoor gebruiken we bij Aquaproof traditioneel sedumplantjes. Die vetplantjes filteren de lucht, houden water vast en zorgen voor verkoeling bij warme temperaturen. Tegenwoordig kan je ook specifieke vegetatie op je dak plaatsen die bijvoorbeeld bijen en vlinders aantrekt. Een dak vol bieslook is trouwens ook prachtig en ruikt heel lekker. Een waaier aan mogelijkheden dus!
Daar wil EnGreDi dus op zijn beurt graag mos aan toevoegen en met een goede reden – meerdere zelfs. Een traditioneel groendak is een ideale waterbuffer, essentieel in tijden waarin we geteisterd worden door overmatige regenval, afgewisseld met hete en droge periodes. Mos is echter nog een veel grotere spons en heeft de capaciteit om tien keer zijn gewicht in water op te nemen.
Een mosdak is daarom, behalve een groen, evengoed een blauw dak. Mossen zijn niet alleen de ideale sponzen, maar tegelijkertijd de optimale filter. Water filteren ze, waardoor het zonder bijkomende filter in huis kan hergebruikt worden. Mossen hebben immers geen nood aan een laag substraat. Ze filteren bovendien een enorme hoeveelheid fijn stof uit de lucht omdat de kleine plantjes wereldkampioen zijn in groenoppervlakte per cm2. Ze filteren maar liefst 140 kg/ha per jaar, dat is een veelvoud van sedum dat 1,5 kg/ha per jaar filtert.
Beloftevolle start om mos op grote schaal te kweken
Zien we dan binnenkort overal mos op onze daken (dat er bewust op werd geplaatst)? Er is zeker al een beloftevolle start gemaakt om mos op grote schaal te kweken. De volgende stap is om het op daken te plaatsen en de expertise in huis hebben om het ook nog eens stevig te verankeren.
Zoals we reeds vermeldden, heeft mos geen substraat nodig en zal het zich dus op een andere drager moeten hechten: bioplastic, katoen, kokos, hennep of lokaal geproduceerd vlas. Die materialen dienen stevig vastgemaakt te worden, aangezien mosdaken niet het gewicht van traditionele groendaken hebben. Ze zijn dan wel een perfect alternatief voor minder stevige dakconstructies. Voorlopig is het prijskaartje nog wel hoog, al hopen we dat een mosdak door verder onderzoek en ontwikkeling een slimme investering wordt.
Onze missie? De mindset over mos veranderen!
De grootste uitdaging ligt volgens ons in de huidige ideeën over mos veranderen, want die kunnen hardnekkig zijn. ‘Mos op je dak’ zal in Googleresultaten nog een heel tijdje tegen reinigingsfirma’s moeten opboksen. Mos is letterlijk een underdog en wordt net als on-kruid verkeerd begrepen.
Het is dus stilaan tijd om met andere ogen naar mos te kijken. De klimatologische uitdagingen hebben ons mos laten herontdekken als een superheld van de natuur. De innovatieve technieken van EnGreDi maken het mogelijk om de vele kwaliteiten van mos in klimaatversterkende infrastructuur en stedenbouw in te zetten.
Bij Aquaproof benadrukken we dat het een en-en-verhaal is. De natuur verdient onze inzet op alle mogelijke vlakken. Hoe meer mogelijkheden er bestaan om natuurinclusief te bouwen, hoe rijker en hoe biodiverser onze leefwereld wordt. We hopen dat je op je volgende boswandeling eens van dichtbij en met andere ogen naar dat zachte tapijt tussen de bomen kijkt. En wie weet… leg je dat nog op je dak!
