Week van het water
Van 22 tot 31 maart 2024 is het in Vlaanderen de ‘Week van het water‘. Wallonië heeft soortgelijke ‘Les journées Wallonnes de l’eau‘. Beiden hebben de bedoeling om het belang van water onder de aandacht te brengen.
Water, het is overal… ons lichaam bestaat zelfs voor gemiddeld 55-60% uit water en de oppervlakte van de aarde zelfs uit meer dan 70%.
Wanneer de verhoudingen uit balans zijn in ons lichaam, voelen we dat. Denk maar aan de stevige kater nadat de alcohol in die fles wijn zijn dehydraterend effect heeft. Zo lijdt ook onze omgeving onder de chateau migraine die de klimaatverandering is.
De opwarming van de aarde zorgt voor grilliger en extremer weer. Overal worden er droeve records gebroken. Onze bouwwoede heeft op vele plaatsen geleid tot een harde, grijze wereld waar groen weinig plaats heeft. Ook al is er een betonstop, vele oppervlaktes laten niet toe dat het water kan doordringen in de grond. In plaats daarvan stroomt het van onze daken, onze opritten, onze straten aan een hoog tempo het riool in, vaak met wateroverlast tot gevolg.
Nu, de meeste dakdekkers zijn niet de grootste fans van water. Als het regent, zit werken er niet in en van gedruppel worden ze nerveus. Is er ergens een lek? Hun eerste bezorgdheid is dat water niet binnen sijpelt.
Groendaken en water een mooie match
Maar Aquaproof wil daken niet enkel 100% waterdicht maken, maar ook zo groen mogelijk! Het is onze manier om een stuk groen terug te geven aan de natuur. Want ook op een dak zijn plantjes van een onschatbare waarde; ze filteren het fijn stof en verhogen de biodiversiteit met een verscheidenheid aan planten die vogels, bijen, vlinders en andere insecten aantrekt.
Wat betreft water spelen ze een dubbele rol. Regent het overvloedig, dan zullen ze het water bufferen en het fijn stof dat door de regen wordt neergeslagen filteren alvorens het in het riool of de regenput verdwijnt. Een regenput? Ja hoor, groendaken zullen uiteraard een deel van het water opnemen, maar wat overvloeit kan door het plaatsen van filters opnieuw gebruikt worden.
Wordt het daarna weer (erg) warm? Dan zullen de plantjes putten uit de drainagemat en weer volop water verdampen. Dit heeft een verkoelend effect op de omgeving en de ruimte onder het groendak. Een natuurlijk airco als het ware en ideaal wapen tegen het ‘hitte-eiland effect’.
BlauwGroenVlaanderen raadt dan ook groendaken aan om Vlaanderen meer groen en blauw in te richten en zo wat minder grijs en baksteenrood in ons straatbeeld te laten verschijnen. De term sponssteden verschijnt ook vaker. Kopenhagen heeft nadat ze onder water stond in 2011 besloten een sponsstad te worden. Sindsdien hebben vele andere steden haar voorbeeld gevolgd, het Chinese Wuhan, het Welshe Cardif,… Deze steden proberen zich met allerlei aanpassingen te wapenen tegen droogte en wateroverlast.
Groenblauwe daken
Groendaken zijn naast groen dus ook wel blauw. Hoe blauw? Dat bepaal je zelf…
Op een traditioneel groendak groeien sedumplantjes die een substraatlaag van 6 cm nodig hebben om goed te kunnen gedijen. Hieronder komt een filtervlies en daaronder een drainagelaag. In deze drainagelaag doet dienst als waterreserve die bij erg warme periode zal aangesproken worden door de sedumplantjes. Dit betekent dat je zo een groendak geen extra water hoeft te geven bij warm weer zoals je dat doet voor je gazon. Enkel gedurende de eerste zomer na aanleg, geef je best bij erg warm weer wat extra water. Op dat ogenblik zijn de worteltjes van de jonge plantjes nog te kort om het water te bereiken. Maar maakt je geen zorgen, hun worteltjes zullen in de komende jaren je dak niet beschadigen; daarover waakt de wortelwerende EPDM. Het groendak beschermt je dak ook nog eens tegen de weerselementen zoals hagel, vorst, sneeuw en niet te vergeten zonlicht. Zo zal het tot twee maal zo lang meegaan dan een traditioneel dak met roofing. Dit eenvoudig groendak heeft een verzadigd gewicht van 100kg/m².
Wil je van je groendak een biodivers- of natuurdak maken, dan heb je een dikkere substraatlaag nodig (8-20 cm). Hier groeit immers geen sedum op, maar een verscheidenheid aan kruiden, grassen, struiken en andere vaste planten op. Je kan dit soort groendak ook echt inrichten als tuin en er zelfs groenten op kweken. Hoe dikker de substraat, hoe hoger het verzadigd gewicht.
Mag het extra blauw zijn? Dan kan je kiezen voor een blauwgroen dak of waterretentiedak. Dit is een sedumgroendak of biodiversdak met een extra waterbufferdak er onder. Dat extra opgeslagen water kan dan via capillaire werking terug naar de beplanting gevoerd en/of met een beperkte afvoer al dan niet slim gestuurd, geloosd in de regenweerafvoerpijp.
Je merkt dat er vele mogelijkheden zijn die met elkaar gecombineerd kunnen worden.
Wetenschappers blijven ook zoeken naar innovatieve manieren om natuurinclusief te bouwen en zo ons te wapenen tegen droogte en wateroverlast. Zo gelooft Engredi in het potentieel van mos om water en lucht te zuiveren. Sommige mossoorten kunnen het tienvoud van hun gewicht opnemen in water en filteren heel veel fijn stof. Daarbij heeft mos geen substraat nodig. Dit betekent dat je geen filter meer nodig hebt om het water opnieuw te gebruiken en het een oplossing is voor minder sterke dakconstructies. Als je meer wil weten over mos op je dak, neem dan gerust een kijkje op onze andere blog waar we meer vertellen over ons bezoek aan Engredi.
Minder grijs en rood, meer groen en blauw
Er zijn tal van manieren om water en natuur meer ruimte te geven rondom ons. Wip die tegels van je oprit of kies voor een waterdoorlatende variant, leg een groendak op je dak, plat of hellend. Op deze manier herstellen we evenwicht dat al een tijdje zoek is. Het is misschien niet zo een gemakkelijke oplossing als een aspirientje na een avondje feesten, maar moeder natuur en de generaties die ons zullen je dankbaar zijn. Laat ons daar alvast op toasten. Gezondheid!
